حدیث سعةحدیث سَعَة به حدیث دلالت کننده بر برائت شرعی اطلاق شده است؛ الناس فی سعة ما لا یعلمون. ۱ - قالب حدیثحدیث سعه، از احادیثی است که برای اثبات برائت شرعی به آن استدلال شده است. در این حدیث آمده است: «الناس فی سعة ما لا یعلمون». ظاهراً روایتی به این مضمون در جوامع روایی ما وجود ندارد، بلکه آن چه هست، نزدیک به این مضمون است، مثل: «الناس فی سعة ما لم یعلموا». ۲ - دو وجه قرائت و استدلالاین حدیث را به دو صورت می‌توان خواند و بنابر هر دو صورت نیز می‌توان به آن استدلال نمود: ۱. مراد از «ما»، مای موصوله باشد و «سعه» به آن اضافه شده باشد؛ «الناس فی سعةِ ما لا یعلمون؛ مردم درباره آن چه نمی‌دانند، آزاد و در آسایش هستند». ۲. مراد از «ما»، مای مصدری ظرفی باشد که متعلق به سعه است؛ یعنی مردم تا زمانی که جاهل هستند، در وسعت و راحتی قرار دارند. در هر دو مورد، حکمی که بعد از بحث و جستجو، برای مکلف مجهول است، برداشته می‌شود و درباره آن مؤاخذه‌ای نیز در کار نیست. بعضی فقط در شبهات حکمی و بعضی، هم در شبهات حکمی و هم در شبهات موضوعی ، به این حدیث استدلال نموده‌اند. [۴]
عراقی، ضیاء الدین، منهاج الاصول، ج۴، ص۷۵.
[۱۰]
مشکینی، علی، تحریر المعالم، ص۱۸۹.
[۱۲]
فاضل لنکرانی، محمد، سیری کامل در اصول فقه، ج۱۱، ص۲۴۹-۲۳۳.
[۱۳]
فاضل لنکرانی، محمد، کفایة الاصول، ج۴، ص۴۶۰.
۳ - پانویس
۴ - منبعفرهنگنامه اصول فقه، تدوین توسط مرکز اطلاعات و مدارک اسلامی، ص۴۱۴، برگرفته از مقاله «حدیث سعه». |